કાવ્ય- ૫ રાનમાં

પ્રશ્ન-6. શબ્દ સમૂહ માટે એક શબ્દ લખો:

(1) પવનથી ઉડેલા વરસાદના છાંટા - વાંછટ

(2) છાપરાનાં છેલ્લા ભાગમાંથી પાણી નીચે પડે તે - નેવાં

પ્રશ્ન-7. નીચેના વાકયોમાંથી સંજ્ઞા શોધીને લખો:

(1) ક્યાંક ચોમાસું ગાજે છે રાનમાં. - ચોમાસુ , રાન

(2) સઘળી લીલાશ હવે નીતરતી થાશે મેદાનમાં - લીલાશ , મેદાન

પ્રશ્ન-8. નીચેના શબ્દો ને શબ્દકોશ ની કક્કાવારીના ક્રમમાં ગોઠવો:

ચોમાસુ , આકાશ , વાયરો , ડુંગર , ગામ

=> આકાશ , ગામ , ચોમાસુ , ડુંગર , વાયરો

પ્રશ્ન-9. નીચેના જેવો ભાવ દર્શાવવા કવિએ કંઈ પંક્તિઓ વાપરી છે તે કાવ્યમાંથી શોધીને લખો:

(1) વાડ પરની લીલાશ હવે મેદાનમાં આવશે.

જવાબ- 'વાડ પડે સૂતેલી સઘળી લીલાશ હવે નીતરતી થાશે મેદાનમાં,..........'

(2) પલળેલો પવન આપણ ને ચોમાસું બેસવાનો સંદેશ આપશે.

જવાબ- 'ભીંજાતા વાયરાઓ વહેશે સંદેશા કે ચોમાસું ધારધાર બેઠું.....'

(3) કાલ સુધી આપણે એકલા જ મકાનમાં રહેતા હતા તેમાં હવેથી વાછંટ પણ રહેવા લાગશે.

જવાબ - 'કાલ સુધી રહેતા'તા આપણે ને કાલથી તો વાછંટો રહેશે મકાનમાં,........'

પ્રશ્ન-10. આ કાવ્યમાં આવતા વાદળ શબ્દમાંથી નીચેના જેવા શબ્દો બને છે

( ઉદાહરણ: વા , વાદ , વાળ , દળ , દવા)

આવી જ રીતે મકાન શબ્દ પરથી બનતા શબ્દો લખો અને તે દરેક શબ્દોને કક્કાવારીના ક્રમમાં ગોઠવો અને શબ્દો પરથી વાક્યો બનાવો:

મકાન = કાન , કાનમ , કામ , નમ , નમન

કક્કાવારી ના ક્રમમાં: કાન , કાનમ , કામ , નમ , મન

વાક્યો :

(1) મગન કાનનો કાચો છે.

(2) કાનમ મગન નો દીકરો છે.

(3) કાનમ મગન નો પડતો બોલ ઝીલી ને કામ કરે છે.

(4) મગન કહે , 'બેટા !... નમે તે સૌને ગમે'.

(5) કાનમને મન આ શીખ , એના બાપે આપેલી સાચી સંપત્તિ છે.

પ્રશ્ન-11. નીચેનાં સંયોજકો નો ઉપયોગ કરી વાક્ય બનાવો:

(1) અથવા - તમે આ ફ્રીજ લો અથવા ટી.વી લો.

(2) છતાં - બધું કામ મિહિરે કર્યું છતાં યશ તેના મિત્રોને મળ્યો.

(3) અને - તેમણે મને મળવા બોલાવ્યો અને મારી સાથે વાતે વળગ્યા.

(4) કેમકે - નિશા સભામાં હાજર રહી કેમકે તેને સભાનું સંચાલન કરવાનું હતું.

(5) કે - મેં જોયું કે તે કીધા વગર સૂઈ ગઈ.

(6) તો - રાકેશ ઘરે હશે તો રાકેશ શાળાએ આવશે.

પ્રશ્ન-12. જે વાક્યમાં સંયોજક વપરાયું હોય તેની સામે ( √ ) ની અને ન વપરાયું હોય તેની સામે ( × ) ની નિશાની કરો:

(1) ત્રણેય એટલું તો સમજી ગયા હતા. ( √ )

(2) હવે નિશા ને ઊંઘ આવતી હતી. ( × )

(3) અડધી રાત્રે ઊઠીને જોયું તો રસોડામાંથી ઝાંખો પ્રકાશ દેખાયો. ( √ )

(4) વર્ષગાંઠ છે તો મિત્રો ને બોલાવવા જોઈએ. ( √ )

(5) જો અનિકેત આવશે તો હું આવીશ. ( √ )

(6) તેણે કહ્યું , "તમારા ઘરનું પાણી પણ નહીં લઉં." ( × )

પ્રશ્ન-13. નીચેના વાક્યમાંથી વિશેષણ શોધીને લખો:

(1) ઉંચુ આકાશ હવે નીચે ઉતરશે. - ઊંચું

(2) ભીંજાયેલો પવન હવે સંદેશો વહાવશે. - ભીંજાયેલો

(3) ડરપોક બાળક રડવા લાગ્યું. - ડરપોક

(4) દુબળી ગાય દૂધ દેતી ન હતી. - દુબળી

(5) બિચારા સ્ટેશન માસ્તર ઝંખવાણા પડી ગયા. - બિચારા

પ્રશ્ન-14. રાનમાં કાવ્ય કંઠસ્થ કરો અને સુંદર અક્ષરે લખો.